De plek, waar de wijnstok staat, bepaalt de wijn. De impact van die ‘plek’ bestaat uit twee delen: het terroir en de regio (appellatie). Maar wat betekent appellatie voor een wijnregio? De oude wijnwereld heeft de term een wettelijk kader gegeven. De nieuwe wijnwereld moet dit proces nog voor het grootste deel doorlopen. Dit unieke appellatie systeem verzekert Europa van een cruciaal kwaliteitsvoordeel.
Regio of appellatie.
Een appellatie beschermt de eigenheid van een (kleine) regio. Voorbeelden van (Europese) appellaties zijn: Margaux in Bordeaux, Champagne Grand Cru, Barolo, Chianti Classico, Rioja…
De appellatie definieert wettelijk de geografische aanduiding die bepaalt waar de druiven zijn verbouwd. Aanvullende beperkingen of verplichtingen zijn bijvoorbeeld: welke druiven gebruiken, maximale druifopbrengsten, alcoholniveau en andere kwaliteitsfactoren met betrekking op wijnbouw, vinificatie, rijping en verpakking. Enkel indien de wijnproducent alle criteria volgt kan hij de appellatie naam ook op de fles vermelden.
Het wettelijk appellatie systeem kent vier niveaus. Doel is dat de kwaliteit van de wijn stijgt met elk niveau. Laten we Frankrijk als voorbeeld nemen.
- Vin de Table, de ‘laagste’ kwaliteit. Geografisch mogen de druiven uit heel Frankrijk komen, maar niet uit een AOC/AOP of Vin de Pays. Er zijn verder geen kwaliteit beperkingen dan diegene die wettelijk vanuit landbouw voorgeschreven zijn. Er zijn wel beperkingen ivm het etiket: druiven, regio, domein/kasteel… mogen niet vermeld worden.
- Vin de Pays (IGP), goede prijs/kwaliteit verhouding. Doel is belangrijke wijnregio’s te promoten die niet onder een AOC/AOP vallen. De producent moet voldoen aan volgende productievoorwaarden: maximale opbrengst, minimaal alcoholgehalte, regels voor de druivensoort en strikte analytische regels.
- Appellatie (AOC/AOP.) De geografische grootte is vaak klein. Daarnaast zijn de regels die gelden veel strenger. Ze hebben het doel om de herkenbare wijnstijl van een regio te beschermen. Denk maar aan Champagne of Bourgogne Chardonnay op hout gerijpt. AOC/AOP betekent Appellation d’Origine Contrôlée/Protégée. Dit houdt in dat er ook controles uitgevoerd worden. Lees maar eens het Cahier de Charge voor de Champagne…
- Het vierde niveau is optioneel. Een appellatie kan zelf beslissen of ze dit toevoegt. Bijvoorbeeld termen als Grand Cru, Classico, Gran Reserva kunnen beschermd zijn om extra kwaliteit te benadrukken. Grand Cru beperkt zich bijvoorbeeld tot één wijngaard of berg, die een uitzonderlijk terroir heeft. Reserva is een voorbeeld waar de rijping op het domein de extra kwaliteit geeft.
De wijnboer ontwerpt nu de noodzakelijke wijntechnieken voor zijn ideale wijn, conform de appellatie regels.
Opdracht voor jouw volgende (wijn)vakantie: Vraag de wijnboer naar de uitdaging en bescherming die een appellatie biedt.
Ontdek in deze reeks van 6 artikels de wereld van de wijnmaker en het proces
wijn maken, van druif tot glas:
de druif - de plek: terroir - de plek: appellatie - wijnbouw & oogst - vinifcatie & rijping