Al vanaf in 1700 levert Champagne schuimwijn… en van in het begin werd deze schuimwijn door Franse (en buitenlandse) koningen en keizers geliefd. Champagne is en blijft de onbetwistbare leider, de referentie voor alle andere schuimwijnen. Zeg nu zelf, wie lust er nu geen lekkere, sprankelende Champagne! En ontdek de toeristische waarde van de regio.
De wereld van sprankelende wijnen is immens groot en divers. Als we alleen al in Europa kijken, kennen we talloze verschillende types van schuimwijn:
Frankrijk: Champagne, Crémant, Mousseux, Die, Limoux…
Italië: Prosecco, Franciacorta, Asti, Lambrusco…
en natuurlijk Cava (Spanje), of Sekt (Duitsland en Oostenrijk)…
En daarnaast staat de Nieuwe Wereld met Zuid-Afrika, Australië en USA op de eerste plaats. Wat een keuze!
Maar naast deze geografische keuze, zijn er ook verschillen op basis van de stijl en productietechniek. In dit artikel spreken we over de Champagne methode (Méthode Traditionelle), maar er zijn ook andere stijlen. Bijvoorbeeld: Prosecco wordt op een andere wijze gemaakt dan Champagne.
Maar laten we ons focussen op Champagne. In Noord Frankrijk, rond Reims en Epernay, ligt deze rijke streek met een mooie glooiende natuur waar wijngaarden en bossen elkaar afwisselen. Champagne ligt in Frankrijk en dus is het “terroir” essentieel. Voor Champagne bestaat dat uit drie onderdelen:
- Het klimaat. Zowel invloed van de oceaan (maritiem) als continentaal. Champagne is één van de meest noordelijke wijnstreken in Europa. Dit eerder koud-gematigd klimaat is ideaal voor Chardonnay en Pinot Noir druiven om de juiste eigenschappen te hebben: een hoog zuurgehalte, gedistingeerde frisse fruitaroma’s, en toch voldoende rijpheid en suikers.
- De ondergrond. Kalk en krijt zijn de kentekens van de Champagne regio, herkenbaar door de witte spikkels of uitstulpingen in de wijngaarden… Deze grond is ideaal voor de wijnstok, die een arme, mineraalrijke grond vraagt.
- De hellingen en glooiingen, het reliëf. Uiterst belangrijk voor waterhuishouding, maar meer nog om de juiste zuidoost oriëntatie te hebben. Maximale zon en warmte, vanaf ’s morgens vroeg.
Maar hoe wordt Champagne gemaakt?
De voornaamste wijndruiven in Champagne zijn Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier. Alles start met het maken van “witte” (of rosé) wijn. Vervolgens komt de eerste essentiële stap, waar Champagne uniek is. Om de huisstijl te creëren zal elk Champagne huis verschillende druiven, wijngaarden of oudere jaargangen onder elkaar mengen. Weet dat gemakkelijk tientallen wijnen in één Champagne kunnen geassembleerd worden.
Vervolgens wordt er gebotteld, met toevoeging van suiker en gist. De tweede gisting start in de fles. Deze gisting op fles is eveneens een belangrijke stap. Hier worden de CO2 bubbels gemaakt en krijgt ook schuimwijn extra aroma’s en structuur. De wijn blijft met de resten van de gist maanden (of jaren) in de koele kelders rijpen, waar ze met miljoenen flessen naast elkaar liggen. De periode is essentieel voor kwaliteit, hoe langer in de kelder, hoe fijner en complexer de Champagne zal zijn. Voor men de fles verkoopt, wordt “remuage” en “dégorgement” uitgevoerd, kortom de gist wordt uit de fles gehaald en de fles krijgt zijn definitieve kurkstop. Maar wist je dat er ook een “Liqueur d”expedition” wordt toegevoegd? Deze bepaalt hoe zoet de Champagne zal zijn (bv. Brut of Demi-sec). En voegt soms extra aroma toe. De schuimwijn blijft nog even in de kelders en vertrekt dan naar de klant.
Eindelijk, we proeven Champagne?
- De meeste Champagnes mogen fris opgediend worden, uit de koelkast of in de ijsemmer. Sommige, vollere Champagnes mogen “ietsjes” minder koud… Probeer het thuis uit.
- Elke goede Champagne zal zijn productieproces tonen. De 2de gisting op fles en rijping voor maanden in de koele kelders levert de typische gist en bakkerij (brioche) aroma’s op. Ze zijn vluchtig in het glas, dus bij sommige Champagnes verdwijnen deze aroma’s na een tijdje. Maar Champagnes bieden zoveel meer: fruit, appel & peer of steen fruit, maar ook toast, noten, boter, kruiden of hout en zelfs mineraliteit, honing, koffie, rozijnen, enz… je proeft zoveel.
- We drinken dikwijls “Brut”, dat betekent dat de schuimwijn nog suikers bevat. Wil je een (been)droge Champagne, proef dan een “Brut Nature” of ook “sans dosage” genoemd. Een “Demi-sec” is een echt zoete Champagne, geschikt als begeleider van een dessert.
Champagne kan je drinken bij de hele maaltijd. Bij oesters, visbereidingen, gevogelte… en echt uniek is een Champagne als digestief.
Champagne bezoeken, mooi toerisme!
Uiteraard, op 250 km van Brussel is dit de perfecte weekend uitstap. Wel even wat voorbereiden, want zowel wijnboeren als restaurants vragen vooraf te reserveren of afspraak te maken. Als je nog nooit in Champagne geweest bent, zou ik zeker aanraden om één van de groten te bezoeken. Zowel in Reims (Taittinger, Veuve Clicquot, Pommery… ) als Epernay (Moët & Chandon, Castellane, Pol Roger…) heb je er verschillende.
Reims en Epernay zijn de twee steden. Reims is groots, een bruisende stad met cultuur, winkels en talloze bistro’s. Er zijn veel hotels, maar als je rustig wil slapen is Reims minder geschikt. Daarentegen als je Champagne by night wil ontdekken, is Reims the place to be. Epernay, is kleiner, intiemer en eigenlijk 100% op de champagnehuizen gericht. Je hebt er enkele goede hotels, en leuke bistro’s. Er is ook één sterren-restaurant.
Champagne kent verschillende wijnroutes die de vier regio’s bezoeken:
- Montagne de Reims, een mooie rit, je passeert heel wat Grand cru’s, dus veel lekkers onderweg te proeven. Waar de Montagne overgaat in de vallei van de Marne heb je het dorpje Ay, mooi om te bezoeken en met de Champagne van James Bond (Bollinger).
- Epernay en Côte des Blancs. De top van Champagne zit hier met dorpen als Avize, Vertus en Cramant. Proeven, proeven en proeven. Het zijn haast allemaal “Blanc des Blancs”, elegante en fijne champagnes.
- Valleé de la Marne. Meer bosrijk. Deze route komt langs het dorpje Hautvillers, de bakermat van de Champagne. Hier heeft Dom Perignon het licht gezien en is de sprankelende Champagne geboren. Bezoek dit gezellige dorp en geniet van een wandeling rond de muren van de abdij. Prachtig zichten op de Marne rivier en haar vallei. De regio biedt ook mooie panoramische routes (Route du Champagne).
- Côte des Bar, meer naar het zuiden, bij de stad Troyes. Gekend om Rosé Champagne, hun specialiteit. Je zal een andere, wellicht wat armere regio ontdekken… maar mooie dorpjes als Les Riceys moet je toch eens in je leven bezoeken… Prachtig bewaard, je waant je 100 jaar terug in de tijd.
We vermelden enkele interessante wijnproducenten, maar uiteraard zijn er talloze anderen: Vilmart (in Rilly la Montagne, onwaarschijnlijk lekkere millésime), Mailly (in Mailly, zeker de rosé proeven), Ayala en Bollinger (in Ay, de allergrootste top!), George Laval (in Cumières, organische wijnproducent, zeer klein), JM Gobillard(in Hautvillers, betaalbare kwaliteit en oh zo lekker), Roederer (in Reims, tophuis met traditie), Boizel (in Epernay, prachtig pallet aan verschillende Champagnes), De Sousa (in Avize; hmm, de elegantste champagne?)? Tribaut (in Romery), Sadi Malot (Villers-Marmery).
Lees ook ons "Reisverslag 3 daagse Champagnetrip".
Enkele adresjes in Epernay
- Hotels: Hotel Jean Moet, Villa Eugene
- Restaurants: Le Theatre, Bistro le 7
- Verschillende Champagne huizen bieden een glaasje aan tegen een kleine vergoeding. Je hebt geen koop verplichting. Zeker doen! Op de Avenue de Champagne staat het ene tophuis naast het andere, waar ze allen met hun pracht en praal pronken.
- Les Grands Vins de France. Mooie winkel met wijn en Champagne accessiores. Je kan er ook een aantal Champagne producenten proeven.
- In Hautvillers vind je Le Chevalée Chambre d’Hotes, een leuke B&B met prachtig terras, en Bistro au 36 voor een lekkere hap.
In Troyes is een mooie bruisende star. Verblijf in B&B Maison M, met eigen parking, en ga lekker eten in bv. restaurant La Mignardise of Valentino.
Lees verder onze 3 daagse wijn trip. Start met Dag 1
Je vindt veel informatie (toerisme en wijn) op de site van Champagne http://www.champagne.fr/ en in de Michelin gids “Elzas-Vogezen-Champagne”. | Tip: Oogsttijd. Is vanaf half augustus tot begin oktober. Hangt wat af van het weer, en wordt jaarlijks centraal bepaald. Er zijn verschillende wijnboeren waar je kan helpen met de oogst. |