Het antwoord is overduidelijk ja. Wijn zou nooit zo populair zijn, zonder de ontdekking dat het huwelijk tussen hout en wijn perfect is. Wat doet hout met wijn? Het blijft wellicht een mysterie, maar hout doet veel. De ontdekking op zich was niet zo moeilijk. Om vroeger wijn in grotere hoeveelheid te transporteren, was houten vaten het enige middel. Transporten reikten verder, duurden maanden… De wijn werd beter met het transport. Dat bracht wijnverkopers op het idee om wijn voor meerdere jaren op hout te bewaren.
Uiteraard kan hout aroma’s afgeven, maar daarnaast vindt er een bijzonder rijpingsproces plaats. Men noemt dit micro-oxidatie. Kleine hoeveelheden zuurstof kunnen langs het hout van buiten naar binnen. Onderstaande figuur toont welke aroma’s, smaken en structuur in de wijn ontwikkelen. Een juiste dosering van houtrijping, dat is een kunst die niet iedereen even goed toepast.
Een aantal wijnregio’s zijn beroemd geworden dankzij houtrijping. Rode Bordeauxwijnen zouden nooit hun kwaliteit gehaald hebben, zonder hout. Vandaag rijpen Bordeauxwijnen meestal één tot twee jaar op eiken vaten (barrique genaamd). Bourgogne Chardonnay (witte wijn), met namen als Meursault of Montrachet, zijn beroemd om hun honing, toast en boter aroma’s… Zonder houtrijping zou dit niet kunnen. Maar ook buiten Frankrijk vind je top wijnen op hout. Hieronder zie je voorbeelden vanuit Italië en Spanje:
Algemeen kan je stellen dat hoe langer wijn op hout rijpt, hoe complexer, dwz. meer aroma’s, de wijn wordt. Maar de wijn wordt ook evenwichtiger, zachter, voller… Kortom lekkerder.
Maar er wordt naast hout ook op fles of inoxvat gerijpt. Bijvoorbeeld voor een Brunello Riserva (Italië) wordt de wijn eerst minimaal 2 jaar op houten vaten gerijpt, en nadien nog eens 3 jaar op fles. Nu de wijnboer kan ook kiezen voor 3 jaar op hout en 2 jaar op fles. Beiden kunnen binnen de classificatie Brunello Riserva. Voor houtrijping geeft bovenstaande tabel het minimum op, voor flesrijping kan het minder of meer zijn.
Ook buiten Europa wordt houtrijping toegepast. Bijvoorbeeld Cabernet Sauvignon (rood) uit Napa, in California. Of Shiraz (rood) uit Barossa in Australië. Of Chardonnay (wit) uit Franschhoek in Zuid Afrika…
Om u een idee te geven wat dit allemaal kost aan de wijnboer: Een barrique vat van een 225 liter kost al snel 800 €. Maar de echte kost is stockage. Om het voorbeeld van Brunello te volgen: Stel dat je een groot houten vat van 4600 liter hebt als wijnboer. (In de eerste figuur boven zie je zo’n vat.) Een gemiddelde Brunello Riserva kost al snel 40 € per fles… Het vat heeft dus een verkoopwaarde van over de 245.000 €. Al deze liters (en euro's) moet de wijnboer minstens 5 jaar stockeren…
Staat er op het menu gegrild vlees of vis… of een gerecht met een rijke saus… Kies een wijn met houtrijping en geniet van een top festijn!